Geneza, fakty historyczne i motywy.

GENEZA

Słowo tatuaż pochodzi bezpośrednio z języka polinezyjskiego od „tatau” czyli „naznaczyć coś”. Etymologicznie natomiast wywodzi się od rdzenia „tu” czyli „bić”, „ryć”. Dyskusyjna jest sprawa określenia początków tatuażu. Niestety skóra ulega całkowitej biodegradacji. Mimo to można przypuszczać , że już 12000 lat przed naszą erą występowały już tatuaże na wyspach polinezyjskich.Wraz z ruchami ludności tatuaż powędrował nad basen Oceanu Indyjskiego i Pacyfik. Za rozpowszechnienie tatuażu na Wyspy Japońskie i Kurylskie, a także obu Ameryk, odpowiedzialny był lud Anjów, który wypierany przez ludność polinezyjską musiał szukać nowych terenów do osiedlania się.

W raz z rozwojem cywilizacji zmieniały się techniki i wzory tatuaży. Początkowo wykonywano je przez wcieranie w wykłute bądź nacięte rany, sadzy lub innych naturalnych składników barwiących głównie na czarno. Często do wykonywania wzorów na skórze używano ostrych szponów lub pazurów dzikich zwierząt.

Wzory i miejsca wykonywania tatuażu w różnych szerokościach geograficznych odzwierciedlały wyobrażenia fauny i flory. Miały charakter religijny, odstraszały demony i chroniły właściciela przed chorobami i wrogami. Często jednak stanowiły ważny element dekoracyjny.

Na  Borneo kobiety tatuowały sobie na ramionach symbole oznaczające ich szczególne umiejętności, co miało nie lada wpływ na wydanie za mąż. Na wyspach Samoa istniały odrębne wzory dla kobiet i mężczyzn. Mężczyźni byli pokryci tatuażami od kolan po nadgarstki. Szczególne znaczenie miała kolejność wykonywania i unikalność owych tatuaży. Kobiecym wzorem był symbol diamentu tatuowany pod kolanem. W obu przypadkach oznaczało to wejście w dorosłe życie.

Maorysi , na twarzach umieszczali historię swojego klanu. Wojownicy zaznaczali bohaterskie czyny, a także symbole mające na celu odstraszenie przeciwnika. Tatuaże Maorysów stanowiły o statusie społecznym, specjalnych umiejętnościach bądź osiągnięciach w łowiectwie i wojnach plemiennych.

Nie są znane okoliczności przywędrowania tatuażu nad morze śródziemne. Możliwe nawet, że jak wiele innych praktyk został wynaleziony niezależnie w Afryce, a stamtąd przeniesiony do Egiptu. Po odkryciu mumifikacji otrzymaliśmy dowód na istnienie tatuażu w kulturze człowieka.

Około 3000 lat przed naszą erą tatuaż był znany w Egipcie , na co niezbitym dowodem są odnalezione szczątki mumii tebańskiej oraz kawałki wytatuowanej skóry w Nubii. Na dworze faraona powszechne były tatuaże w okół ust i oczu, taki dzisiejszy makijaż permanentny.

Odnalezione w Austrii ciało„człowieka lodu” pokryte było 57 tatuażami. Prawdopodobnie miały one za zadanie leczenie dolegliwości i spełniały funkcję rytualne.

Z dalekiego świata wraz z ekspansją wędrowały symbole i wzory, techniki i mody.

Z Egiptu tatuaż popłynął do Grecji . Już był w Europie już „witał się z gąską” lecz forma jaką przybrał miała mniej mistyczną, też nie rytualną i mało dekoracyjną stylistykę. Służył głównie do znakowania niewolników i przestępców. Wśród żołnierzy greckich, a później i rzymskich stosowano tatuaż do zaznaczania ich statusu. Zwyczaj ten znalazł zastosowanie współcześnie chociażby w batalionach Marines czy SS. Aztekowie, Majowie, Inkowie, i Indianie Ameryki Północnej prócz wyżej wymienionych zastosowań , używali tatuażu do rytualnej zmiany imienia wojownika.

Wzmianki o tatuowaniu można znaleźć nawet w Biblii. Jako symbol zjednoczenia, chrześcijanie naznaczali nadgarstki znakiem ryby, krzyża, jagnięcia lub inicjałami Jezusa Chrystusa. Na terenach dzisiejszej Bośni i Hercegowiny Kościół zezwalał na tatuowanie znaku krzyża ze względu na zagrożenie inwazją Imperium Osmańskiego. W roku 787 n.e. papież Hadrian zakazał tatuowania. Potajemnie jednak ludzie używali tatuażu jako obrony przed czarami, chorobami i diabłem. Formalnie tatuażem naznaczano jedynie przestępców. Tym sposobem tatuaż został skazany na życie w ukryciu, by później zniknąć z kultury europejskiej na długie lata. Dopiero w XVI w. tatuaże stały się świadectwem odbytych pielgrzymek, szczególnie do Ziemi Świętej. Co ciekawe, zaczęli tatuować się również Krzyżowcy.

Kiedy tatuaż zniknął z Europy przekroczył Ural by zrobić karierę w Azji. W Japonii początkowo znakowano przestępców i sygnowano przynależność do określonej grupy społecznej. Tradycja pokrywania całego ciała tatuażem wywodzi się z czasów kiedy to tylko rodzinie cesarskiej wolno było nosić ubiory zdobione ornamentem. Na ten zakaż klasa średnia odpowiedziała przywdziewaniem jedynie przepasek na wytatuowane ciała. W XVII w. narodził się tatuaż artystyczny, który nierozerwalnie łączy się ze sztuką japońskiego drzeworytu.                                                                                                          

 W Chinach zaś tatuaż uznawano za barbarzyński i używano go jedynie w celach penitencjarnych.

W 1691 roku, angielski żeglarz przywiózł do Londynu wytatuowanego Polinezyjczyka i był to pierwszy od 600 lat publiczny pokaz tatuażu. W drugiej połowie XVII w. Kapitan Cook pokazał Europie Omaia, Polinezyjczyka, który swymi tatuażami zrobił ogromne wrażenie na klasie wyższej. Tatuaż stał się modny. Jednak po pewnym czasie poziom tatuażu w Europie osiągnął bardzo niski pułap. Wytatuowani ludzie często stawali  się atrakcją objazdowych cyrków i ulicznych występów. Podczas wojen napoleońskich niezwykle popularne stało się tatuowanie żołnierzy. Jednak wizerunek kulturowy tatuażu był tak zły, że tatuowanie zeszło do podziemia. Tatuaż zniknął z kultury europejskiej żeby w połowie XIX w. powrócić w wielkim stylu. Wraz z fascynacją kulturą japońską , tatuaż wrócił na salony. Tatuowali się m.in. Książę Walii, Oskar II Bernadotte-król Szwecji, Haakon VII-król Norwegii, arcyksiążęta austriaccy Rudolf i Franciszek, królowa Olga i król Jerzy I w Grecji.

Pierwsze studio tatuażu powstało w Anglii w 1870 roku. W rok później opatentowano pierwszą maszynkę do tatuowania. Wyższe klasy odwróciły się od tatuażu na rzecz klas średnich i niższych. Moda na tatuaż zalała Europę. Z Niemiec powędrował do Stanów Zjednoczonych. Organizowano publiczne pokazy oraz prezentacje tatuaży pokrywających całe ciała zarówno mężczyzn jak i kobiet.

Prawdziwy renesans sztuki tatuażu to lata 60te XX w. Na podstawie kolorowych ciał obserwować można przemiany społeczno-kulturowe, wydarzenia historyczne, zmieniające się mody. Na przestrzeni wieków ukształtowały się funkcje zdobienia ciała, które mogą wskazywać na przynależność do określonej grupy społecznej, zawodowej, religijnej, przestępczej. Tatuaż , obok piercingu i brandingu stanowi jeden z elementów body art. Szczególna pozycję w sztuce tatuażu zajmują wzory indywidualne nagradzane na konwentach międzynarodowych. Dekorowanie ciała bez apelacyjnie zasłużyło sobie na miano prawdziwej sztuki, co definitywnie potwierdzają wciąż powstaje na całym świecie muzea tatuażu.